Czym jest asertywność i jak się jej nauczyć?

Słowo „asertywność” jest wyrażeniem dość powszechnie występującym, jednak nie wszyscy wiedzą, co dokładnie kryje się pod tym wyrażeniem i czego ono dotyczy. Niektórzy mają z nim również negatywne skojarzenia, jak agresja czy egoizm, a dla jeszcze innych jest to dziwaczny wymysł i zupełnie niepotrzebny „trend”. Prawda jest jednak inna i warto wiedzieć coś więcej o asertywności, która jest bardzo potrzebna w naszym życiu.

Asertywność, czym jest?

Asertywność to termin używany w psychologii oznaczający umiejętność wyrażania swoich uczuć i myśli w sposób jasny i bezpośredni. Wiąże się to z wyznaczaniem pewnych własnych granic, których inni ludzie nie powinni przekraczać. Polega to również na tym, by nie przekraczać granic cudzych i nie naruszać ich przestrzeni osobistej i psychologicznej. Asertywność wyklucza także wszelkiego rodzaju agresję, a polega na obronie własnych praw w sytuacjach społecznych i w sposób akceptowalny. Asertywność to umiejętność, którą można nabyć, można się jej nauczyć, choć oczywiście wymaga to czasu i ćwiczeń.

Co to znaczy „być asertywnym”?

Można wyróżnić trzy typy asertywności: pasywną, agresywną oraz tak zwany „złoty środek”. Dwie pierwsze są skrajnościami, które mogą negatywnie wpłynąć na nasze relacje międzyludzkie i życie społeczne. Będąc pasywnym pozwalamy na przekraczanie naszych granic i krzywdzenie nas. To stawianie siebie w gorszej sytuacji, co powoduje żal i rozgoryczenie. Agresywność to drugi biegun, choć nie wiąże się on bezpośrednio z przemocą. Chodzi tu o nadmierne bronienie swoich praw i granic kosztem krzywdy innych. Często ma związek z wybuchowym charakterem. Złoty środek to ta właściwa asertywność, do której każdy powinien dążyć. Człowiek asertywny, to człowiek niepoddający się manipulacji, potrafiący powiedzieć, co mu nie pasuje, ale jednocześnie szanujący zdanie innych i potrafiący osiągać kompromisy.

Asertywność w różnych aspektach

Asertywność dotyczy wielu dziedzin naszego życia i nie odnosi się tylko do mówienia „nie”, choć to też jest ważne. Asertywność wymaga od nas specyficznego sposobu myślenia oraz świadomości samych siebie i własnej wartości. Wybieramy to, co jest dla nas dobre i związane jest także z pozytywnym myśleniem. Trzeba wiedzieć czego się chce i do czego dąży. Nie polega to na bezmyślnym mówieniu „nie” i „tak”, bo tylko pozwalamy w ten sposób się zmanipulować, albo sami wręcz naciskamy na innych. Chodzi przede wszystkim o odpowiednie działanie, w tym także realizacji marzeń, jak również odpowiednie zachowanie wobec konkretnych ludzi czy grup.

Jak być asertywnym?

Jest kilka rzeczy, o których powinno się pamiętać. Trzeba umieć otwarcie mówić „nie” i „tak”, gdy wymaga tego sytuacja i nie przepraszać, gdy niczym się nie zawiniło. Wszystkie wypowiedzi powinny być jasne i przemyślane, oparte na konkretnych założeniach i powodach, by inni mogli nas zrozumieć i nie napadać na rozmówcę ani nie uciekać się do kłamstw, bo każdy ma prawo do tego by być sobą, nawet gdy popełnia się błędy. Gdy jest się atakowanym, należy się bronić, jednak nie można uciekać się do agresji ani słownej, ani fizycznej – nie ma pozwolenia na to, by ktoś naruszał naszą przestrzeń i nas obrażał, ale należy to przedstawić w sposób stanowczy i jasny. Trzeba mówić jasno, zrozumiale i otwarcie wyrażać swoje oczekiwania oraz momenty, gdy się czegoś nie rozumie.